Coronavaccinatie: wel of niet doen?

De coronavaccinaties zijn in volle gang. De overheid stimuleert de bevolking enorm om zich te laten vaccineren. Hoe kun je een goede overweging maken?

Na WO II is de Neurenberg Code opgesteld, een Code die ervoor moet zorgen dat er nooit meer gedwongen experimenten op mensen uitgevoerd worden. Een van de afspraken in deze Code is die van het Informed Consent. Dit betekent dat elke medische behandeling (en daar valt vaccinatie ook onder) alleen vrijwillig kan plaatsvinden nadat de behandelaar alle voor- en nadelen en mogelijke risico's heeft uitgelegd aan degene die de behandeling ondergaat. Na toestemming kan de behandeling dan plaatsvinden.

Hoe staat het ervoor met het corona-vaccin? Daarvoor even kort iets over wetenschappelijk onderzoek. Er wordt altijd wetenschappelijk onderzoek gedaan bij nieuwe medicamenten en vaccins. Normaal gesproken duurt zo'n traject van ontwikkeling tot het op de markt brengen zo'n 10 jaar en bestaat uit een aantal fases. De eerste fase is de ontwikkeling van het vaccin, daarna wordt het uitgebreid op dieren getest en in in de laatste fase, die gemiddeld 2 jaar duurt, wordt het vaccin op mensen getest. Als het hele traject is uitgevoerd vindt er nog een peer-review plaats, waarbij het onderzoek zelf en de uitkomsten door onafhankelijke wetenschappers getoetst worden. Is dat allemaal goedgekeurd, dan wordt het vaccin aangeboden ter goedkeuring aan de landelijke autoriteit te beoordeling van geneesmiddelen, die besluit of het toegelaten wordt tot de markt. 

Bij de coronavaccins is het traject anders gegaan. De EMA (de Europese Medicijn Autoriteit) heeft door het uitbreken van corona besloten de vaccins al veel eerder dan gebruikelijk toe te laten op de markt, terwijl het wetenschappelijk onderzoek nog bezig is. Door tijdsdruk zijn de dierproeven overgeslagen en heeft de testfase op mensen maar 2 maanden geduurd. De EMA heeft de vaccins voorlopig goedgekeurd voor de duur van de testfase op mensen. Dat betekent dat de vaccins nog in de experimentele fase zijn, die pas afloopt eind 2022/begin 2023. In die tijd moeten alle gegevens over de veiligheid en effectiviteit nog verzameld en beoordeeld worden. 

Hoe is de eerdere ontwikkeling van mRNA-vaccins tot nu toe geweest? Corona is een RNA-virus, net als bijvoorbeeld HIV. Voor RNA-virussen kunnen geen "gewone" vaccins worden gebruikt, maar is een nieuw soort vaccins ontwikkeld, het mRNA-vaccin. Het is nog niet eerder gelukt een mRNA-vaccin op de markt te brengen. Er zijn wel tal van wetenschappelijke studies gedaan om zo'n vaccin te ontwikkelen, bijvoorbeeld voor HIV, maar die zijn niet verder gekomen dan de testen op dieren. Tijdens de testfase op dieren bleek namelijk dat er zeer ernstige bijwerkingen en zelfs overlijdens plaatsvonden bij de dieren. Een groot probleem was bijvoorbeeld de extreme immuunreactie die kon ontstaan wanneer de gevaccineerde dieren in aanraking kwamen met het "wilde" virus. Dat noemt men Pathogenic priming, ADE (Antibody-Dependent Enhancement) of cytokinestorm. De gevolgen daarvan waren ernstig, zoals o.a. overlijden, neurologische stoonissen als hersenontsteking, verlammingen, beroertes en convulsies, onvruchtbaarheid en spontane abortussen, hartklachten, bloedstoornissen, anafylactische shock, enz. Door deze bevindingen bij dieren zijn de onderzoeken stopgezet en is de laatste testfase op mensen nooit afgemaakt. Bij HIV heeft men daarom de focus gericht op preventie en het ontwikkelen van medicatie ter behandeling. En inmiddels is het gelukkig heel goed mogelijk om met HIV oud te worden.

De vraag is, of het ethisch verantwoord is om alle aandacht alleen op het corona-vaccin als antwoord op het virus te leggen en de experimentele vaccins al op zo'n grote schaal uit te rollen, terwijl er nog weinig bekend is over de veiligheid en effectiviteit ervan. Van Informed Consent lijkt geen sprake en over bijvoorbeeld bijwerkingen op de langere termijn kan nog helemaal niets gezegd worden. Gelukkig zijn er ook al wetenschappelijke onderzoeken gedaan en nog gaande naar preventie en behandeling van corona.

Om een weloverwogen besluit te kunnen nemen over wel of niet vaccineren is het goed om je breed te orienteren. Meer info over vaccinatie is bijvoorbeeld te lezen op de website van de NVKP.nl (Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken). Meer info over preventie en (vroeg)behandeling van corona is te vinden op de website van Zelfzorgcovid19.nl.